Pomimo istniejących różnic społecznych Grecy mieli oryginalną koncepcję istota ludzka. Uważany przez wszystkie poprzednie cywilizacje za proste narzędzie woli bogów lub królów, istota ludzka w filozofii greckiej nabiera wartości jednostki. Pojęcie obywatela jako indywidualnego członka polis, niezależnie od tego, czy należą do szlachty, czy nie, stanowi jeden z kluczowych wkładów kultury greckiej. Plik greccy gliniarze sprzymierzali się lub walczyli ze sobą, ale narody helleńskie uznawały tę samą narodowość, łącząc elementy, takie jak między innymi igrzyska olimpijskie, religia, język.
W VII wieku pne większość miast-państw przeżywała kryzys, zarówno z powodu upadku władzy monarchów, jak i niedoboru żyznych ziem oraz wzrostu demograficznego, który spowodował wielkie napięcia społeczne. Kryzys skłonił Greków do skolonizowania Śródziemnomorski, dało początek bardzo aktywnemu handlowi i rozszerzyło użycie języka greckiego jako języka handlowego.
Około 760 rpne Grecy założyli kolonie w południowych Włoszech, w Neapolu i na Sycylii. Powściągliwi przez Fenicjan i Etrusków, nigdy nie mogli zdominować wszystkich tych ziem, ale ich wpływ kulturowy głęboko naznaczył późniejszą ewolucję ludów Półwyspu Apenińskiego.
Po kolonizacji struktura społeczna polis uległa przeobrażeniu. Wzbogaceni kupcy, ze względu na ekspansję morską, nie chcieli dalej pozostawiać rządu w rękach szlachty i wraz z innymi chłopami nalegali na udział w podejmowaniu decyzji. Ateny, jedno z najlepiej prosperujących miast na półwyspie, rozpoczęły wówczas proces przemian politycznych między VII a VI wiekiem pne, prowadzący do postępującej demokratyzacji struktur rządowych.
W 594 pne reformator nazwał Solon uczynił pierwszy krok w tym względzie, ustanawiając prawo pisane, sąd i zgromadzenie 400 przedstawicieli wybranych według ich zamożności, odpowiedzialnych za stanowienie prawa w sprawach miasta.