Medusa Jest jedną z najbardziej znanych i fascynujących postaci mitologii greckiej. To było jedna z trzech gorgon, wraz ze Steno i Euryale, jedyną z trzech strasznych sióstr, która nie była nieśmiertelna.
Kim były gorgony? Te potworne stworzenia, których tak obawiali się Grecy w starożytności, były skrzydlatymi kobietami, które… zamiast włosów na głowach mieli żywe węże. Nie to jednak było najstraszniejsze z nich. Najgorsze było to, że według legendy ci, którzy odważyli się spojrzeć im w oczy, natychmiast zostali zamienieni w kamień.
Gorgony
Łatwo sobie wyobrazić strach, jaki te stworzenia musiały wzbudzać w ówczesnych Grekach, którzy za pewnik uważali wszystkie te stare mity. W każdym razie świadomość, że gorgony mieszkały w odległym miejscu, musiała uspokajać. Na odległa wyspa zwana Sarpedon, według niektórych tradycji; lub, według innych, gdzieś zagubiony w Libia (co Grecy nazywali kontynentem afrykańskim).
Gorgony są córki Forcisa i Keto, dwa z pierwotnych bóstw w obrębie złożonej greckiej teogonii.
Trzy siostry (Stheno, Euryale i Medusa) otrzymały nazwę górgonas, czyli „straszne”. Mówiono o nich, że jego krew miała moc przywracania zmarłych do życia, o ile został wyjęty z prawej strony. Zamiast tego krew po lewej stronie gorgony była śmiertelną trucizną.
Popiersie Meduzy wyrzeźbione przez Gian Lorenzo Berniniego w 1640 roku. Ta wspaniała barokowa rzeźba jest przechowywana w Muzeach Kapitolińskich w Rzymie.
Mówiąc konkretnie o Medusa, należy powiedzieć, że jego nazwa wywodzi się od starożytnego greckiego słowa Μέδουσα, które oznacza „opiekun”.
Istnieje późna legenda, która przypisuje Meduzie inne pochodzenie niż pozostałe dwie gorgony. Według tego, Meduza była piękną dziewczyną, która miałaby obraził boginię Atenę zbezczeszczenie jednej z poświęconych jej świątyń (według rzymskiego autora Owidiusza, uprawiałby seks z bogiem Posejdon w sanktuarium). Ten, surowy i pozbawiony współczucia, miałby… zamieniła swoje włosy w węże za karę.
Mit Meduzy zagrał w wielu Dzieła od renesansu do XIX wieku. Być może najbardziej znanym ze wszystkich jest obraz olejny Caravaggia, namalowany w 1597 roku, ten pokazany na obrazie stojącym na czele słupa. W ostatnich czasach postać Meduzy została uznana przez niektóre sektory feminizmu za symbol buntu kobiet.
Perseusz i Meduza
W mitologii greckiej imię Meduza jest nierozerwalnie związane z imieniem Perseusz, pogromca potworów i założyciel miasta Mykeny. Bohater, który zakończył swoje życie.
Danae, matka Perseusza, została potwierdzona przez Polidekty, król wyspy Seriphos. Jednak młody bohater stanął między nimi. Polydectes znalazł sposób na pozbycie się tej irytującej przeszkody, wysyłając Perseusza na misję, z której nikt nie mógł wrócić żywy: podróż do Sarpedon i przynieś głowę Meduzy, jedyna śmiertelna gorgona.
Atena, wciąż pokrzywdzona przez Meduzę, postanowiła pomóc Perseuszowi w jego skomplikowanym przedsięwzięciu. Poradził mu więc, aby odszukał Hesperydów i zdobył od nich broń niezbędną do pokonania gorgony. Ta broń była diamentowy miecz i hełm, który podarował, gdy go założył moc niewidzialności. Otrzymał od nich także torbę, która bezpiecznie zmieści głowę Meduzy. Co więcej, Hermes pożyczył Perseusz jego skrzydlate sandały latać, podczas gdy sama Atena obdarowała ją duża tarcza polerowana na lustro.
Perseusz trzymający ściętą głowę Meduzy. Szczegół rzeźby Cellini, na Piazza de la Signoria we Florencji.
Uzbrojony w ten potężny panoplia, Perseusz pomaszerował na spotkanie gorgonów. Na szczęście znalazł Meduzę śpiącą w jej jaskini. Aby uniknąć jej spojrzenia, które pozostawiłoby cię beznadziejnie skamieniałe, bohater użył tarczy, która jak lustro odbijała wizerunek gorgony. W ten sposób mógł podejść do niej, nie patrząc jej w twarz i ściął jej głowę. Z odciętej szyi narodził się skrzydlaty koń Pegaz i olbrzym o imieniu Chrysaor.
Po odkryciu, co się stało, inne gorgony wyruszyły w pościg za mordercą swojej siostry. To wtedy Perseusz wykorzystał swój hełm niewidzialności, aby uciec od nich i zapewnić sobie bezpieczeństwo.
Symbol ściętej głowy Meduzy jest znany jako gorgonia, który pojawia się w wielu przedstawieniach na tarczy Ateny. Starożytni Grecy używali amuletów i rzeźb głowy Meduzy, aby odpędzić pecha i złe oko. Już w czasach hellenistycznych Gorgoneion stał się szeroko stosowanym obrazem w mozaikach, obrazach, biżuterii, a nawet monetach.